Artemiso
Artemisia vulgaris
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Aussent-fòu, Absinto-de-sant-Jan.
Nom en français : Armoise commune.
Descripcioun :L'artemiso es uno grando planto que pòu faire mai d'un mètre d'aut. Si fueio soun proun dentado, meme aquéli d'en aut, au contro de li de Artemisia verlotiorum que ié sèmblo proun. Peréu l'artemiso sènt pas tant bon que sa cousino de Chino : artemiso-de-chino.
Usanço :"Se sabiés li vertu de l'artemiso,N'en garniriés l'orlo de ta camiso" (TdF). D'efèt èi bono contro li fèbre, li verme, lis espaime, en tisano e subretout pèr faire veni li règlo : "L'artemiso servié que quand lei fremo avien mau de vèntre. Acò fahié sourti li règlo. Pèr lou vèntre èro bouon l'artemiso." (G. Didon in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li jóuini brout se manjon en ensalado o pèr douna de goust à la carno. Pamens, coume pèr l'absinto, fau pas n'en prendre de trop.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 4 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Artemisia vulgaris L., 1753
Mourelo(-de-Chaco)
Solanum chacoense
Solanaceae
Nom en français : Morelle-de-Chaco.
Descripcioun :Aquesto mourelo, que nous vèn d'Americo dóu miejour, s'èi naturalisado au nostre despièi gaire. Es estado visto soulamen à Marsèiho. Coume sa cousino la tartiflo vo poumo-de-terro, a li fueio descoupado, pamens i'a ges de tros entre li fueioun e subretout douno quàsi pas de tubercule.
Usanço :Proche de Solanum tuberosum, aquesto planto es utilisado pèr ameiouri la resistànci au dourifore e i malautié (virus). De cop que i'a, s'espandis di labouratòri.
Port : Erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Solanum
Famiho : Solanaceae
Ordre : Solanales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,3 à 0,8 m
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Avoust à nouvèmbre
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Roubino
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Solanum chacoense Bitter., 1912